นิสัยที่แตกต่างแม้จะถูกเลี้ยงมาเหมือนกัน

เขียนและเรียบเรียงโดย พญ.เบญจพร ตันตสูติ

เป็นพี่น้องคลานตามกันมา แต่ทำไมนิสัยใจคอต่างกันจากหน้ามือเป็นหลังมือ แถมยังถูกเลี้ยงมาเหมือนๆกัน เป็นเพราะอะไร 

เป็นคำถามที่พ่อแม่หลายคนสงสัย มีคำพูดที่บอกว่า “เด็กเหมือนผ้าขาวที่รอให้ผู้ใหญ่แต่งแต้มระบายสีสันลงไป”

แต่ในความเป็นจริง ผ้าขาวแต่ละผืนก็มีความแตกต่างกัน บางผืนอาจจะขาวคราม ขาวครีม ฯลฯ หมายความว่า ตั้งแต่ที่เด็กเกิดมา เด็กแต่ละคนก็มีความแตกต่างกันอยู่แล้ว ดังนั้นแม้ว่าจะถูกเลี้ยงดูมาด้วยวิธีการเดียวกันจากคนคนเดียวกัน เด็กแต่ละคนก็แตกต่างกันไปจึงเป็นเรื่องธรรมดา

มีการศึกษาระยะยาวเรื่อง พื้นฐานอุปนิสัยและอารมณ์ของเด็กจำนวน 138 คนจาก 85 ครอบครัวในประเทศอเมริกา ติดตามเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนเติบโตเป็นวัยรุ่น ผู้วิจัยพบว่า เด็กแต่ละคนมีลักษณะอุปนิสัยและอารมณ์แตกต่างกันไป และสามารถแบ่งกลุ่มเด็กอากมาเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ได้ 4 กลุ่ม ได้แก่

เด็กเลี้ยงง่าย (easy babies) เป็นเด็กอารมณ์ดี กินง่าย หลับง่าย ขับถ่ายเป็นเวลา ปรับตัวง่ายและเร็วเมื่อเจอกับคนใหม่ๆหรือสิ่งใหม่ๆ อาจมีปฏิกิริยาบ้างแต่ไม่มาก

เด็กเลี้ยงยาก  (difficult babies) เด็กจะปรับตัวยากเวลาพบกับสิ่งใหม่ๆ ร้องไห้ง่าย มีอารมณ์หงุดหงิดง่าย กิน นอน ขับถ่าย ไม่สม่ำเสมอ 

เด็กปรับตัวช้า (slow to warm up babies) เด็กกลุ่มนี้มีอารมณ์ไม่ดีบ่อยๆ อาจจะเป็นคนเฉย เครียดง่าย ปรับตัวช้า แต่จะมีปฏิกิริยาที่น้อยกว่าเด็กกลุ่มเลี้ยงยาก

เด็กที่อยู่ในระดับปานกลาง (average) เด็กกลุ่มนี้จะมีอาการไม่มากในทุกๆ เรื่อง

เด็กกลุ่มเลี้ยงยากส่วนใหญ่อาจจะเกิดปัญหาพฤติกรรมต่อไปเมื่อโตขึ้น แต่จริงๆ แล้ว ก็ไม่เสมอไป ขึ้นอยู่กับการเลี้ยงดูและความเข้าใจของพ่อแม่และผู้ดูแล

เด็กที่เลี้ยงยากนั้นหากมีพ่อแม่ที่มีความอดทน เลี้ยงลูกด้วยความสม่ำเสมอมั่นคง เด็กที่แม้ว่าจะเป็นเด็กเลี้ยงยากก็สามารถเติบโตมาอย่างมีความสุขและมีสุขภาพจิตที่ดี ตรงกันข้ามหากพ่อแม่มีอารมณ์ขึ้นๆลงๆ ปฏิบัติต่อลูกไม่สม่ำเสมอ หงุดหงิดง่าย และมักโทษตัวเอง แม้ว่าเด็กจะเกิดมาเป็นเด็กที่เลี้ยงง่าย ก็อาจเติบโตไปเป็นคนที่มีปัญหาทางสุขภาพจิตก็ได้

หมายความว่าการปรับตัวของเด็กนั้นสามารถถูกกล่อมเกลาจากการเลี้ยงดูของผู้ใหญ่ การเลี้ยงดูจึงมีความสำคัญมากที่จะกำหนดว่าเด็กคนหนึ่งจะเติบโตมาเป็นคนแบบไหน และเป็นที่พอใจหรือไม่

ดังนั้นจึงไม่น่าแปลกใจเลย ที่แม้ว่าจะเป็นพี่น้องคลานตามกันมา หรือแม้กระทั่งฝาแฝด นิสัยกลับแตกต่างกันคนละขั้ว แต่การเลี้ยงดูกล่อมเกลาจากพ่อแม่และผู้ใหญ่ใกล้ชิดนั่นแหละจะเป็นตัวกำหนดที่สำคัญสำหรับความเป็นไปของคนคนหนึ่ง หากคุณพ่อคุณแม่ต้องการเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการปรับพฤติกรรมลูก สามารถเรียนรู้ได้ฟรี ทุกที่ ทุกเวลาที่ คอร์สจัดเต็มที่เน็ตป๊าม้า